İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMLERİ-3

İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMLERİ-3

Meyve ve sebzelerde bulunan çeşitli fitokimyasallar, taşıyıcı proteinlerin ve enzimlerin etkinliğini değiştirerek etkileşimlere yol açabilir.

Besin maddeleri veya beslenme durumu karaciğerdeki CYP450 enzimlerinin metabolizmasını değiştirebilir ve bazı ilaçların karaciğerde uğradığı ilk geçiş eliminasyonunu etkileyebilirler. P-glikoprotein de bağırsakta substratı olan ilacı bağırsak lümenine pompalayarak kan dolaşımına girişini azaltır.

Bazı Meyve-Sebzelerin İlaç Etkileşimleri

Greyfurt

İnsanlarda; kalsiyum kanal blokörleri, SSS modülatörleri, HMG-CoA redüktaz, immünsüpresanlar, antiviraller, fosfodiesteraz-5 inhibitörleri, antihistaminikler, antiaritmikler, antibiyotikler ile CYP3A4, CYP1A2, MRP2, OATP-B ve P- glikoprotein inhibisyonu mekanizmaları üzerinden etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitomiyasallar: Bergamottin, flavonoidler (nobilein, tangeretin, quercetin, diosmin, naringenin, naringin ve kaempferol) ve furanokumarinler

Mandalina

Nifedipin ve digoksin ile CYP3A4 aktivitesi stimülasyonu ve p-glikoprotein inhibisyonu mekanizmalarıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Diosmin, tangeritin, nobilein ve quercetin gibi flavonoidler

Mango

Midazolam, diklofenak, klorzoksazon ve verapamil ile CYP1A1, CYP1A2, CYP3A1, CYP2C6, CYP2E1 ve p-glikoprotein inhibisyonu mekanizmalarıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Fenolik asitler (taninler), flavonoidler (antosiyaninler), karotenoidler, esansiyel yağlar, yağ asitleri, lektinler, fenoller, saponinler, alkaloidler ve triterpenler

Nar

Hayvanlarda karbamazepin ile CYP3A ve fenol sulfotransferaz aktivitesinin inhibisyonu mekanizmasıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Fenolik asitler (punikalagin ve taninler), flavonoidler (antosyaninler) ve pektinler

Turunç (Bitter orange, sevilla orange)

İn vitro vinblastin, feksofenadin, glibenklamid ve insanda atenolol, siprofloksasin, siklosporin, seliprolol, levofloksasin, pravastatin ile CYP3A4, p-glikoprotein, OATP-A, OATP-B inhibisyonu mekanizmalarıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Tangeretin, nobiletin, diosmin ve hesperetin gibi flavonoidler

Domates

İn vitro olarak dietilnitrosamin, N-metil-N-nitrosourea ve 1,2 dimetilhidrazin ile CYP1A1, CYP1B1, UGP inhibisyonu UGT ve CYP2E1 artışı mekanizması ile etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitomiyasallar: Phytofluene karotenoidler, phytoene, neurosporene, Ycarotene ve ζ-carotene lycopene, phytoene, phytofluene, quercetin, polifenoller, kaempferol

Ahududu

İn vitro midazolam ile CYP3A inhibisyonu mekanizmasıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitomiyasallar: Fenolik asitler (ellajik asit ve gallik asit), flavonoidler (quercetin, antosiyaninler, pelargonidinler, syanidinler, kaempferol), kateşinler ve salisilik asit

Avokado

Varfarin ile bilinmeyen bir mekanizma ile etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Persin, karotenoidler (zeaxanthin, α-karoten ve β-karoten), lutein, β-sitosterol, glutathione

Brokoli

Varfarin, fenobarbital, karbamazepin, rifampin ile CYP1A2, CYP2B1/2, CYP3A4, CYP2E1, hGSTA1/2, MRP1, MRP2, BCRP, UDP, glukorositransteraz, sülfotransferaz, kinon redüktaz fenolsülfotransferaz inhibisyonu UDP-glukuronosiltransferaz, sülfotransferaz ve kinon redüktaz indüksiyonu mekanizmaları ile etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Isothiocyanate sulforaphane, glucosinolate, glucoraphanin, glucosinolates, fenolik asit, indol ve dithiolthiones

Elma

Feksofenadin ile CYP1A1 ve OATP ailesi (Oatp-1, Oatp-3 ve NTCP) inhibisyonu mekanizması ile etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Fenolik asitler (taninler), flavonoidler (quercetin), glikolize ksantonlar (mangiferin) ve saponinler

Ispanak

İn vitro heterosiklik aromatik aminler ile CYP1A2 inhibisyonu mekanizmasıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Flavonoidler ve p-coumaric asid derivatives, α-lipoic asid, polifenoller, lutein, zeaxantin, betaine

Karadut

İn vitro midazolam ve glibenklamid ile CYP3A ve OATP-B inhibisyonu mekanizmalarıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: 2-arylbenzofuran, flavonlar (momigrol D, mornigrol G, mornigrol H ve norartocarpetin), flavonol (dilhydrokaempferol), albanin A, albanin E stilbenes (moracin M) ve albafuran

Kırmızı Biber

Simvastatin ile CYP1A2, CYP2A2, CYP3A1 CYP2C11, CYP2B1, CYP2B2 ve CYP2C6 inhibisyonu mekanizmalarıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Capsaisin, lycopene, anthocyanins

Kızılcık

İnsanda varfarin ve in vitro diklofenak ile CYP3A ve CYP2C9 inhibisyonu mekanizmalarıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Antosiyaninler (syanidin ve poenidin) gibi flavonoidler, quercetin gibi flavonoller ve karotenoidler

Su teresi

İnsanda klorzoksazon ile CYP2E1, p-glikoprotein, MRP1, MRP2, BCRP inhibisyonu mekanizmalarıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Phenylethyl isothiocyanate (PEITC) ve methylsulphinylakyl isothiocyanates (MEITCs), quercetin, hydroxycinnamic acids gibi flavonoidler ve β-karoten ve lutein gibi karotenoidler

Üzüm

Siklosporin ile CYP3A4 ve CYP2E1 inhibisyonu mekanizmasıyla etkileşir.

• Bu etkileşime yol açan fitokimyasallar: Stilbenler (resverestrol, viniferin) ve flavonoidler

Üzümsü Meyveler (Çilek, ahududu, böğürtlen, frenk üzümü, bektaşi üzümü, mavi yemiş, gilaburu, mürver, kuşburnu, kivi, dut gibi meyveler)

• Kalsiyum kanal blokörleri, SSS modülatörleri, HMGCoA redüktaz, immunosupresanlar, antiviral, fosfodiesteraz-5 inhibitörleri, antihistaminikler, antiaritmikler ve antibiyotikler ile CYP3A4, CYP1A2, MRP2,OATP-B ve Pglikoprotein inhibisyonu mekanizmalarıyla etkileşir.

Kaynak:

1. Çorum D. ve Üney K. Besin-İlaç Etkileşimleri. Dicle Üniv Vet Fak Derg 2017;10(1):38-55.

“İLAÇ-BESİN ETKİLEŞİMLERİ-4” YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ.