GEBELİKTE PPİ KULLANIMI NASIL OLMALIDIR?
Proton pompa inhibitörleri (PPİ), dünyada en sık reçete edilen ilaç gruplarından birisidir. PPİ genelde güvenli ve iyi tolere edilen ilaçlardır; ciddi yan etkileri yoktur. Genel popülasyon için gerek kısa süreli gerekse uzun süreli kullanımları güvenilir olarak kabul edilmektedir.
Gebelikte Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH)
Semptomatik gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) gebelikte %30-50 sıklıkta görülür, sıklığı ve belirtilerin şiddeti gebelik ilerledikçe artar. Gebelerde GÖRH mekanizması tartışmalı olmakla birlikte alt özofagus sfinkter basıncındaki azalma temel mekanizma olarak öne sürülmüş olup, bu da özellikle seks hormonlarının artışıyla açıklanmıştır. İkinci ve üçüncü trimesterde alt özofagus sfinkter basıncı %35-50 daha az olup gebeliğin 36. haftasında en alt noktayı görür ve pospartum 1-4 haftalık sürede normale döner. Ayrıca gebelik sürecinde uterustaki büyümeye ikincil artmış karın içi basıncının da reflüyü tetiklediği düşünülmektedir. Reflüde olası başka bir etiyolojik neden de gastrointestinal sistem motilitesindeki azalmadır.
Gebelikte PPİ Kullanımı
Gebelikte ilaç tedavisinde olası teratojenite riskinden dolayı çeşitli sakıncalar vardır. GÖRH, gebelerin çoğunda semptomlar, yaşam tarzı ve diyet değişikliğine ek olarak antiasid veya aljinik asit verilerek kontrol altına alınabilmektedir. Yine de GÖRH semptomları kontrol altına alınamayan ve yaşam kalitesi olumsuz etkilenen gebelerde, asit salınımını en etkin biçimde baskılayan PPİ kullanımı kaçınılmaz olabilmektedir. PPİ’ların etkinliklerine rağmen gebelikte ve laktasyonda kullanımları ile ilgili prospektif çalışmalar yetersizdir; mevcut çalışmaların çoğu da kohort analizleri şeklindedir.
Omeprazol: Gebelerde risk kategorisi C olmakla beraber güvenilirlik konusunda en fazla çalışmaya sahip olan ilaçtır. Hayvanlarda yapılan çalışmalarda doz ilişkili olarak embriyo ölümüne ve gebeliğin sonlanmasına sebep olmaktadır; ayrıca yüksek dozlarda fetal toksititeye ve gelişimsel bozukluğu olan doğumlara yol açtığı gösterilmiştir. Pek çok çalışmada omeprazolün insanlarda güvenilirliği tespit edilmiş olup yeni çalışmalar da bunu desteklemektedir.
Esomeprazol: Esomeprazol omeprazolün S izomeridir. Gebelerde risk kategorisi B’dir. Hayvanlar üzerinde yapılan teratojenite çalışmalarında gebelik ve fetüs üzerine toksik etkileri saptanmamıştır. Kimyasal benzerliklerine rağmen gebelerde güvenilirliğini teyit edecek iyi yapılmış kontrollü çalışmalar yoktur; gebelikte güvenilirliğini söyleyen çalışmalar omeprazol üzerine yapılan çalışmalardan elde edilmiştir; omeprazol üzerine yapılan çalışmalar esomeprazolün doğum defektleri ile olan ilişkisinin oldukça az olduğunu göstermektedir.
Lansoprazol: Gebelik kategorisi B’dir. Hayvanlarda yapılan teratojenite çalışmalarında gerek fetüs gerekse gebelik üzerine toksik etkileri saptanmamıştır. Yapılan bazı çalışmalarda hafifçe artmış teratojenik risk söz konusudur.
Pantoprazol: Gebelik kategorisi B’dir. Hayvanlarda yapılan teratojenite çalışmalarında fetüs ve gebelik üzerine toksik etkileri saptanmamıştır ancak gebelerde güvenilirliği konusunda yeterli çalışma yoktur.
Rabeprazol: Bu ilacın gebelik kategorisi B’dir. Ancak gebelerde güvenilirlik ile ilgili bilgiler kısıtlıdır. İstenmeyen maruziyet söz konusu olduğunda hayvan çalışmalarında teratojenik riskin oldukça düşük olduğu görülmüştür.
Sonuç
Hafif GÖRH’de önce yaşam tarzı değişiklikleriyle semptomlar azaltılmaya çalışılmalıdır; nonfarmakolojik tedavinin yeterli gelmediği durumlarda ilaç tedavisine başlanmalıdır.
“GASTROÖZOFAGEAL REFLÜ HASTALIĞI (GÖRH) NONFARMAKOLOJİK ÖNERİLER” İÇİN TIKLAYINIZ.
Gebeliğin ilk trimesterinde PPİ kullananlarda bile istenmeyen bir sorun, doğumsal defekt saptanmamıştır ancak yine de mümkünse ilaç tedavisi birinci trimesterde kullanılmamalıdır. Çoğu hastada diyet ve yaşam tarzı değiştirilerek tedavi sağlanır. Gerekirse başta aljinik asit olmak üzere antiasitler önerilir. Aljinik asit, bazı antiasitler ve gerektiğinde sükralfat kullanılabilmektedir. PPİ’nin gebelikte güvenilirliği ile ilgili sınırlı prospektif çalışmalar olmasına rağmen mevcut veriler fetal riskin az olduğunu düşündürmektedir. Bu nedenle diğer tedavi yöntemleri ile kontrol altına alınamayan durumlarda PPİ kullanılabilir.
PPI kullanan gebelerde major fötal anomali gelişme riski omeprazol ve lansoprazol kullanılan guruplarda sırasıyla %3.6 ve 3,9 iken plasebo gurubunda %3.8 bulunmuştur.
PPİ içerisinde en geniş veriye sahip olan omeprazoldür. Gebelik öncesi dönemde PPİ kullanımı ile fetal malformasyonlar açısından artmış bir risk mevcuttur. Bu risk artışı omeprazolde saptanmamıştır.
PPİ kullanılacaksa düşük dozlar tercih edilmelidir. Reflü şikayeti yaşayan gebeye önce nonfarmakolojik öneriler anlatılmalı ve bunu yapması sağlanmalıdır eğer bu önerileri uygulamasına rağmen belirtiler hafiflemiyorsa o zaman mutlaka önce doktora yönlendirilmeli ve doktor önerisiyle ilaç kullanmalıdır.
Kaynak:
- Yalaki S. ve Kara B. Gebelikte Proton Pompa İnhibitörleri Kullanımı. Güncel Gastroenteroloji 2014, 18 (3): 322-25.
- Özden A. Proton Pompa İnhibitörleri ve Kullanım Güvenirliği. Güncel Gastroenteroloji 2013, 17 (3): 179-201.
“GASTROÖZOFAGEAL REFLÜ HASTALIĞI (GÖRH) NONFARMAKOLOJİK ÖNERİLER” YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ.
0 yorum