KIRIK KALP SENDROMU (TAKOTSUBO SENDROMU)

KIRIK KALP SENDROMU (TAKOTSUBO SENDROMU)

Takotsubo sendromu için farklı terminolojiler kullanılmaktadır. Literatürde “Stresle ilişkili kardiyomiyopati, geçici sol ventrikül apikal balonlaşma sendromu, ampulla kardiyomiyopatisi, kırık kalp sendromu ve takotsubo kardiyomiyopatisi” olarak karşılaşılabilmektedir.

Takotsubo ismi, hastalıkta kalbin görüntüsü Japonya’da ahtapot yakalamakta kullanılan tako-tsubo adındaki bir çeşit çömleğe benzemesi dolayısıyla Japon bilim insanları tarafından verilmiştir. Kırık kalp sendromu isminin verilmesinin nedeni de sıklıkla stres kaynaklı oluşmasından kaynaklanmaktadır. Özellikle yoğun kaygı yaşayan, sevdiği kişiden ayrılan veya ani ölümüyle sarsılan, ciddi maddi kayıp yaşayan, yalnızlık ve hastalık korkusu olan gibi duygusal olarak hassas dönemden geçen kişilerde daha sık görülmekle birlikte bu kişiler genelde postmenopozal dönemde olan 58-77 yaş aralığındaki kadınlardır.

Bu hastalarda duygusal bağlı veya akut stres sonrasında katekolamin deşarjı veya koroner arter spazmına bağlı olarak göğüs ağrısı, dispne, çarpıntı ve akut koroner sendromu taklit eden EKG değişiklikleri görülebilmektedir; takotsubo sendromu şüpheli akut koroner sendromların %1-3’ünü oluşturur ve reversibl sol ventrikül akinezisi ile karakterize bir hastalıktır.

Patofizyolojik Mekanizmalar

• Patofizyolojik mekanizma belirsiz olmakla beraber ekokardiyografide tipik olarak sol ventrikül bazal segmentlerinde hiperkinezi görülürken apikal segmentlerde dilatasyon ve akinezi görülmektedir.
• Kardiyak biyomarkerda artış gözlenirken koroner anjiyografide koroner arterlerde anlamlı darlık gözlenmemektedir. Akut fazda troponinle beraber serum natirüretik peptidler; BNP ve NTproBNP artış eğilimi gösterir.
• Sıklıkla sol ventrikül fonksiyonları 2-6 hafta içinde normale döner.
• Bazı araştırmalara göre, stres sonrası artan katekolaminler sorumlu olabilir çünkü yapılan çalışmalarda bu hastalarda aşırı artmış katekolamin seviyeleri gözlenmiştir. Katekolamin teorisi, şiddetli duygusal veya fiziksel stres kaynaklı hipotalamus hipofiz bezinin adrenal kısmının aşırı uyarılmasına bağlı olarak aşırı katekolamin salınıma dayanmaktadır.
• Diğer olası bir mekanizma da akut mikrovasküler spazm veya koroner arterlerin çoklu damar vazospazmı olabilir. Mikrovasküler spazm/konstrüksiyon/mikroemboli kaynaklı oluşabilir; mikovasküler disfonksiyon sekonder olarak aşırı epinefrin salınımına yol açabilir.
• Bazı çalışmalarda takotsubo sendromunun daha çok kadınlarda görülmesinden dolayı üreme hormonlarının etkili olabileceği öne sürülmektedir.
• Feokromositoma ve takotsubo sendromu arasında yakın ilişki olabileceğine dair çalışmalar bulunmaktadır.
• Anksiyete, depresyon, panik duygudurum bozuklukları, kalp yetmezliği, hiponatremi, hipovolemi, asidoz, alkol yoksunluk sendromu, epilepsi, nörolojik bozukluklar ve kanser takotsubo sendromunu tetikleyen hastalıklardır.
• Kişide varolan sistemik enfeksiyonların takotsubo sendromuna neden olabileceği varsayılan mekanizmalar arasındadır.

Sınıflandırma

Takotsubo sendromu primer ve sekonder olmak üzere iki grupta sınıflandırılmaktadır. Primer takotsubo sendromu daha çok postmenopozal kadınlarda görülür; bu hastalar genelde kardiyak belirtiler ile hastaneye başvururlar. Hastaların %70’inden fazlasında fiziksel ve duygusal stres sorumlu olmakla beraber bir kısmının da tetikleyici nedeni bulunmamaktadır (Tablo-1). Sekonder takotsubo sendromu ise medikal, cerrahi, obstetrik ve psikiyatrik bozuklukların yanında sekonder olarak gelişir (Tablo-2).

Takotsubo kardiyomiyopatisi tedavisinde ciddi risk faktörü olmayan hastalar 3-6 ay içerisinde iyileşme eğilimi gösterirler. Hastalarda kardiyoselektif beta blokörler, aspirin, ACE inhibitörleri ve statinler kullanılabilmektedir. Hastanın havayolu tıkalı ise beta blokörler kontrendikedir.Kardiyojenik şok, pulmoner ödem, aritmiler görülebilir. 50 yaş üzeri kadınlar riskli grupta yer almaktadır.

Kaynak:

1. Gupta S. ve Gupta M.M. Takotsubo syndrome. Indıan Heart Journal (2018). 70(1): 165-174.
2. Hakimoğlu S. ve ark. Takotsubo Kardiyomyopatili Acil Hastada Anestezik Yaklaşım. MKÜ Tıp Dergisi (2020) 11(39): 38-41.
3. Yayla Ç. ve ark. Kadına Şiddet ve Kalp: Kırık Kalp Sendromu. MN Kardiyoloji (2015). 22(1): 40-41.
4. Küçükdurmaz Z. ve ark. Takotsubo Kardiyomiyopatisi Hakkında Klinik Deneyimimiz ve Ülkemizden Bildirilen İlk Olgu Serisi. Türk Kardiyol Dern Arş (2013). 41(3): 212-217.