ACE İnhibitörleri Hasta Eğitimi
- ACE inhibitörlerine özgü yan etki öksürüktür. ACE inhibitörü kullanan hastalarda yaklaşık %5-35 arasında değişen oranlarda yan etki olarak öksürük görülmektedir. ACE inhibitörü kullanan hastalarda ortaya çıkan öksürük tablosu kuru öksürük şeklinde olur; öksürüğün şiddeti kişiden kişiye göre değişir; bazı kişilerde hafif öksürük şeklinde olurken bazı kişilerde ilacı kesmeyi gerektirecek kadar ciddi boyutlara varabilir. Öksürüğün şiddeti, ilacı kullanan hastaların yarısından fazlasında ilaç kesmeyi gerektirecek düzeyde olabilmektedir. Öksürük, özellikle gece uykusundaki gibi hasta yatar pozisyonda olduğunda daha rahatsız edici boyutlara çıkmaktadır. Öksürük, ilaca başladıktan hemen sonra ortaya çıkabildiği gibi bir yıl sonra bile gelişebilmektedir. Kullanılan ACE inhibitörünün dozu ile öksürük gelişimi arasında bir bağlantı yoktur. Nadiren, ilaca bağlı öksürüğü olan hastalarda dozun azaltılması ile beraber öksürük yakınmalarında da azalma olduğu bildirilmiştir ancak genel olarak öksürük yan etkisi, ilacın her dozunda ortaya çıkabilir. ACE inhibitörü kullanan hastaya yan etki olarak öksürük yapabileceği ile ilgili hasta eğitimi yapmak oldukça önemlidir. ACE inhibitörü kullanan hastada inatçı kuru öksürük görüldüğünde eğer eczacı onu bu yan etki olabileceği konusunda uyarmamışsa ‘ilaç bana iyi gelmedi’ diyerek ilacı kendi kendine bırakabilir bu da hipertansiyon tedavisini başarısız kılarak kan basıncı yükselmesine bağlı pek çok olumsuz duruma yol açabilir. O nedenle hastaya bu ilacın bazı hastalarda kuru öksürük yaptığını, onda da görülebileceğini, bunun ilacın bir yan etkisi olduğunu ve eğer öksürük yaşam kalitesini bozacak kadar şiddetlenirse doktoruna gitmesini söylemeliyiz.
- Hiperkalemi yapabilirler. Böbrek yetmezliği ya da diyabeti olan veya potasyum tutucu diüretik, potasyum desteği, β blokör ya da NSAİİ kullanan hastalarda hiperkalemi daha belirgin olur. Hiperkalemi belirtileri hastaya anlatılmalı ve böyle bir durumla karşılaşması halinde ilacını da yanına alarak en kısa zamanda hastaneye gitmesi gerektiği söylenmelidir.
- Hastalarda ilk dozdan sonra hipotansiyon görülebilir. Tuzdan yoksun, çoklu antihipertansif ilaç kullanmakta olan veya konjestif kalp yetersizliği olan hastalarda dikkatli olunmalıdır.
- İki taraflı renal arter darlığı olan, var olan tek böbreğin arterinde darlık olan, kalp yetmezliği olan veya diyare ya da diüretiklere bağlı hacim eksikliği olan hastalarda akut böbrek yetmezliği yapabilir. Bilateral arter stenozunda kontrendikedir.
- Fetüs üzerinde kısmen fötal hipotansiyona bağlı olarak olumsuz yan etkiler oluşturur. Fötal ölüm, ölü doğum, büyüme geriliği, yenidoğan hipotansiyon ve neonatal ölüm sıklığını artırır. Gebelik tanısı konduğunda ACE inhibitörlerinin kullanımı hemen sonlandırılmalıdır. Gebelik ve emzirme döneminde kontrendikedir.
- Bazen, kaşıntılı olabilen ancak kendiliğinden ya da antihistaminiklerle geçebilen makülopapüler cilt döküntüsüne neden olurlar.
- Nadiren geri dönüşlü olarak disguzi (tat almada değişiklik veya kayıp) , nötropeni, glukozüri (hiperglisemi yokken idrara glikoz çıkması) ve hepatotoksisiteye neden olabilirler.
- Antiasitler ACE inhibitörlerinin biyoyararlanımını azaltabilirler. Bu nedenle ACE inhibitörü kullanan hastaya antiasit kullanıp kullanmadığı sorulmalıdır.
- NSAİİ’ler ACE inhibitörlerine antihipertansif yanıtı azaltabilirler. Bu nedenle ACE inhibitörü kullanan hastaya gerekmedikçe ağrı kesici almaması gerektiği söylenmelidir, eğer alması gerekirse doktoruna ya da eczacıya danışmadan kafasına göre ağrı kesici kullanmamalıdır. Eğer kullanması gerekiyorsa da tam olarak NSAİİ kategorisine girmeyen parasetamol kullanabileceği söylenebilir.
- Potasyum tutucu diüretikler ve potasyum destekleri ACE inhibitörlerinin oluşturduğu hiperkalemiyi şiddetlendirebilirler. Hiperkalemi belirtileri hastaya anlatılmalıdır.
- ACE inhibitörleri digoksin ve lityumun plazma düzeylerini artırabilir ve allopurinole karşı aşırı duyarlılık reaksiyonlarını şiddetlendirebilirler.
- Kapsaisin (Kırmızı acı biberin içindeki madde) ACE inhibitörlerinin oluşturduğu öksürüğü kötüleştirebilir. Kuru öksürük olursa bu durum göz önüne alınarak hastaya uyarıda bulunulmalıdır.
ACE İNHİBİTÖRLERİ SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.
“ACE İNHİBİTÖRLERİNİN YAN ETKİLERİ” SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.
“ACE İNHİBİTÖRÜ KULLANANLARDA NEDEN KURU ÖKSÜRÜK GÖRÜLÜR?” YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ.
