RENİN-ANJİYOTENSİN-ALDOSTERON SİSTEMİ (RAAS) ÜZERİNDEN ETKİ GÖSTEREN ANTİHİPERTANSİFLER

RENİN-ANJİYOTENSİN-ALDOSTERON SİSTEMİ (RAAS) ÜZERİNDEN ETKİ GÖSTEREN ANTİHİPERTANSİFLER

Renin Angiotensin Aldosteron Sistemi (RAAS) renal, kardiyak ve vasküler fizyolojide önemli rol oynamaktadır.

En güçlü vazoaktif anjiotensin peptidi olan anjiyotensin-II (Ang-II) kan basıncının düzenlenmesinde,aldosteron salıverilmesinde, renal tübüllerden Na+ geri emiliminde, elektrolit ve sıvı homeostazında görev alır.

Renin, Ang-II’nin üretilme hızının esas belirleyicisidir.

Ang-l ACE inhibitörü ile Ang-II’ye dönüştürülür. Ang-II ve Ang-III benzer etkilere neden olurlar; aldosteron salgılanmasını eşit güçte uyarırlar.

Ang-II ve Ang-III, AT₁ ve AT₂ olarak özgül reseptörlere bağlanırlar. Ang-II’nin bilinen biyolojik etkilerinin çoğuna AT₁ reseptörü aracılık etmektedir. AT₁ reseptörlerinin uyarılması damar düz kası, endotel hücreleri ve kardiomyositlerin büyümesine ve bölünmesine neden olur. Bu reseptörlerin uyarılması oksidatif stres oluşturur. Uzun süreli aşırı RAS etkinliği sonucu endotel işlev bozukluğu sonucu patolojik durumlar ortaya çıkar. AT₂ reseptörlerin hipertansiyon, kalp yetmezliği gibi bazı patolojik durumlarda etkinliği artmaktadır. AT2 reseptörler, AT1 reseptörlerin doğal fizyolojik antagonisti gibi davranış gösterirler.

Arteriyel kan basıncı Na+ atılmasının esas belirleyicisidir. Anjiyotensin diyetle alınan günlük Na+ miktarına göre böbreklerden Na+ atılım hızını düzenleyerek Na+ alımının kan basıncını değiştirmesinin önüne geçer. Na+ alımı arttığında hipervolemi olur, başta kan basıncı kısa süre artar, renin ve kandaki anjiyotensin düzeyi azalır. Na+ alımı azaldığında ise tam tersi olur. Kan basıncı yükseldiğinde renal kan basıncı da artar; basınç diürezi olur ve natriürez artar.

Anjiyotensinlerden fizyolojik ve farmakolojik etki olarak en fazla inceleneni anjiyotensin-II (Ang-II)dir. Ang-II kalp, damar ve adrenal korteksi önemli oranda etkiler.

Anjiyotensinin Fizyolojik Ve Farmakolojik Etkileri

Kardiyovasküler Sistem

• Anjiyotensin akut ve kronik olarak kan basıncını yükseltir. Akut etkisi ile direkt damarlarda ve kalp kasında kontraksiyon; kalp hızında ve sempatik tonusta artış yapar. Kronik etkileri ise hipertrofi ve yapısal değişiklikler sonucu renal fonksiyonların etkilenmesi ve aldosteron salgılanmasının uyarılmasını kapsar.
• Güçlü vazokonstrüktördür. Arteriyolleri ve prekapiler sfinkterleri büzerek total periferik damar direncini artırırlar; kan basıncı yükselir.
• Kapiler permeabiliteyi artırır.
• Kalp üzerine pozitif inotrop ve kronotrop etki yapar.

Sinir Sistemi

• Sempatik sinir sistemini SSS ve periferik sinirler düzeyinde etkiler. Sempatik sistem stümülasyonuyla noradrenalin sentezini artırır. Adrenerjik uçlarda noradrenalin geri alımını inhibe eder.
• Vazomotor merkez üzerindeki etkisiyle baroreseptör refleks yayının duyarlılığını azaltır.
• Anjiyotensinin beyin dokusu içine enjeksiyonu dipsojenik etki yapar; su içmeyi artırır, bununla beraber Na iştahı artar; tuzlu yeme isteği doğar.
• Hipofizden vazopressin ve ACTH salgılanmasını artırır.

Böbrekler Üzerine Etki

• Aldosteron, vazopressin ve sempatik sistem vasıtasıyla böbrekleri dolaylı yoldan etkilediği gibi doğrudan da etki etmektedir. İdrar atılımını azaltır, renal kan akımını ve glomerüler filtrasyon hızını azaltır, renal tübüllere doğrudan etki ederek Na+ ve Cl-  geri emilimini artırır.
• Renal vazokonstrüksiyon yapar ve böbrekte sempatik aktiviteyi artırır.

Adrenal Korteks

• Adrenal kortekste aldosteron sentezi yapan hücreler anjiyotensine oldukça duyarlıdır. Anjiyotensin, kan basıncını etkilemeyecek dozlarda bile aldosteron sentezini ve salgılanmasını artırır.
• Ang-II ve Ang-III aldosteron salgılanmasının en güçlü uyaranı ve düzenleyicisidir.
• Hiponatremi ve hiperkalemi aldosteron salgılayan hücrelerin anjiyotensinlere duyarlılığını artırır.

Hücre Proliferasyonu

• Anjiyotesin hücre proliferasyonuna neden olarak uzun sürede doku ve organlarda hipertrofi ve fibrozise neden olur. Organlarda yapısal değişiklikler görülür.

Proenflamatuvar Etki

• Monosit ve makrofajların aktivasyonunu ve dokuya geçişini uyararak iltihaba yatkınlık oluşturur.

İLAÇLAR

Anjiyotensin oluşumunu veya etkisini engellenerek renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi aracılığıyla 3 mekanizma üzerinden tedavide kullanılırlar:

1. ANJİYOTENSİN DÖNÜŞTÜRÜCÜ ENZİM (ACE, ADE) İNHİBİTÖRLERİ
2. ANJİYOTENSİN RESEPTÖR BLOKÖRLERİ (ARB)
3. RENİN İNHİBİTÖRLERİ

RENİN-ANJİYOTENSİN İNHİBİTÖRLERİ SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.

ACE İNHİBİTÖRLERİ SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.

ARB SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.

RENİN İNHİBİTÖRLERİ SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.

“ACE İNHİBİTÖRLERİNİN DİĞER ANTİHİPERTANSİFLERE GÖRE AVANTAJLARI” YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ.

ACE İNHİBİTÖRLERİ HASTA EĞİTİMİ İÇİN TIKLAYINIZ.

“ACE İNHİBİTÖRLERİNİN YAN ETKİLERİ” YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ.

ACE İNHİBİTÖRÜ KULLANANLARDA NEDEN KURU ÖKSÜRÜK GÖRÜLÜR?

ACE İnhibitörleri

ANJİYOTENSİN RESEPTÖR BLOKÖRLERİ KURU ÖKSÜRÜK YAPAR MI?

ACE İnhibitörleri Hasta Eğitimi

Anjiyotensin Reseptör Blokörleri (ARB)

Renin-Anjiyotensin Sistemi İnhibitörleri

Renin İnhibitörleri