Sefalosporinler
Sefalosporinler, kimyasal yapı, etki mekanizması ve antibakteriyel spektrum bakımından penisilinlere çok benzeyen beta-laktam antibiyotiklerdir.
Ana çekirdeğini 7-ASA oluşturur (Resim-1). Ana çekirdeğin yan zincirlerine eklemeler yapılarak yarı sentetik türevler elde edilmiştir.
Sefalosporinler, penisilinlerle aynı direnç geliştirme mekanizmalarına sahiptir.
Endikasyonları
- Solunum yolu enfeksiyonları
- Cilt ve yumuşak doku enfeksiyonları
- İntra-abdominal enfeksiyonlar
- Safra yolu enfeksiyonları
- Kemik ve eklem enfeksiyonları
- Jinekolojik enfeksiyonlar
- Genitoüriner enfeksiyonlar
- Gram (-) basil kaynaklı diğer enfeksiyonlar
- Menenjit
- Gonore
- Cerrahi profilaksi
Sefalosporin Türleri
Sefalosporinler, antibakteriyel spektrum ve beta-laktamazlara direnç durumlarına göre 5 kuşak halinde sınıflandırılmaktadırlar (Tablo-1).
Enterokoklar, metisiline dirençli koagülaz (-) stafilokoklar ve MRSA 1.-2.-3.-4. kuşak sefalosporinlere dirençlidir ve bu kuşaklardaki sefalosporinler Clostridium türlerine, Listeria monocytogenes ve Corynebacterium diphteriae gibi gram (+) bakteriler üzerine az etkilidirler.
İlk dört kuşağın etkileyemediği veya dirençli olduğu bakterilere karşı yeni geliştirilen sefalosporinlerin oluşturduğu 5. kuşak sefalosporinler etkilidir. Bu yeni sefalosporin türevlerini içeren 5. kuşağın en önemli özelliği metisiline dirençli stafilokoklara ve enterokoklara etkili olmalarıdır.
Birçok endikasyon için 1. ve 2. kuşak sefalosporinlerin penisilinlere üstünlüğü yoktur. 3. kuşak ve sonrası sefalosporinlerin spektrumu genişlediği için endikasyona göre üstünlüğü vardır.
Yan Etkileri
- Kullananların yaklaşık %5’inde alerjik reaksiyonlar görülür: Cilt döküntüsü, ürtiker, eozinofili. Bazen ilaç ateşi de oluşabilir.
- Penisilin alerjisi olan kişilerin yaklaşık %5’inde sefalosporine karşı da alerjik reaksiyon oluşabilmektedir.
- Oral kullanımda GIS tahrişe bağlı bulantı, kusma; bağırsakta tahrişe bağlı da diyare gözlenebilir. Diyare görece daha sıktır.
- İm enjeksiyon halinde genellikle ağrı; iv enjeksiyon halinde de flebit oluşabilir.
- Nadiren hemolitik anemi yapabilir.
- Sefalosporin türlerinin atılım yoluna bağlı olarak nefrotoksik veya hepatotoksik olabilirler.
- Süperenfeksiyon oluşabilir. (Özellikle 2. ve 3. kuşak sefalosporinlerde)
- Aminoglikozidlerle aynı solüsyon içinde kompleks oluşturarak birbirlerini inaktive ederler, bu nedenle karıştırılmamalıdırlar. Ayrıca bu iki ilacın birlikte kullanımının nefrotoksisiteyi artıracağı da unutulmamalıdır.
- Hemolitik yan etkiler görülebilir. (Özellikle 3. kuşak sefalosporinler K vitamini eksikliğine yol açabilir.)
SEFALOSPORİNLER İLE İLGİLİ DETAYLI BİLGİLER VE GÜNCEL MÜSTAHZAR TABLOLARI İÇİN SLAYTIMIZDAN YARARLANABİLİRSİNİZ.
