Oral Antidiyabetikler
İnsülin diyabet tedavisinde güçlü etkinliğe sahiptir fakat oral alınamaması önemli bir dezavantajdır. Bu nedenle oral antidiyabetik ilaç bulmak için uzun süre araştırmalar yapılmıştır.
1940’larda tifo tedavisi için kullanılan bir sülfonamid türevinin hastalarda hipoglisemi yaptığı görülmüş; yine köpeklerde belirgin hipoglisemi oluşturduğu ve köpeğin pankreası cerrahi olarak çıkarılınca bu etkinin ortadan kalktığı görülmüştür. Bundan sonra 1955 yılında karbutamid adlı sülfonilüre tedaviye girmiş, daha sonraları bunu daha az toksik türevleri girmiştir.
Daha sonra fenformin ve diğer biguanid türevleri ve1990’larda meglitinidler ve tiyazolidindionlar tedaviye girmiştir.
2000’li yılların başlarında farklı mekanizma ile etki gösteren inkretin-mimetikler bulunmuştur.
İnsülin Salgılatıcılar
- İnsülin salgılatıcılar, bolus insülin salgılar; tokluk kan şekerini düşürürler.
- Hipoglisemi riskleri vardır, bu nedenle hasta öğün atlamamalı ve kendini aç bırakmamalıdır.
- Antilipolitik etkileri vardır; kilo aldırırlar.
- Sadece tip-2 diyabette kullanılırlar.
İnsülin Duyarlılaştırıcılar
- Açlık kan şekerini düşürürler.
- Hipoglisemi yapmazlar.
- Reseptör duyarlılığını artırırlar.
Alfa-Glikozidaz İnhibitörleri
- Öğünün başlangıcında alındığında karbonhidratların sindirimini geciktirerek tokluk kan şekerini düşürürler. Bağırsaktan glikoz emilimini azaltır. Sindirilemeyen karbonhidratlar absorbe edilmeden bağırsak lümeninde kalır ve dışkı ile atılır.
- Tip-2 diyabet tedavisinde kullanılır.
- İnsülin salınımını uyarmazlar, insülin duyarlılığını artırmazlar; vücutta olan glikozu değil öğünle gelen glikozu atarlar. Bu nedenle tek başına kullanıldıklarında hipoglisemi yapmazlar. Ancak insülin, sülfonilüreler veya repaglinid ile kombine tedavide bu ilaçların hipoglisemi riskini artırırlar.
SGLT-2 İnhibitörleri
- SGLT-2 inhibitörleri ile böbreklerden geri emilim engellenir, glikozun reabsorpsiyonu azaltılır; idrarla glikoz atılımı artar ve kan glikozu düşer.
- İnsülinden bağımsız etki gösterir; tokluk kan şekerini düşürür.
- Günde 1 kez alınır (yemekten bağımsız), gün boyunca glikoz emilimini engeller.
- Tip-2 diyabette kullanılır.
1. İNSÜLİN SALGILATICILAR
2. İNSÜLİN DUYARLILAŞTIRICILAR
3. ALFA-GLİKOZİDAZ İNHİBİTÖRLERİ
4. SGLT-2 İNHİBİTÖRLERİ
