Dişi Cinsiyet Hormonları
Estrojenler-Projestinler
Estrojenler ve projestinler, vücutta pek çok fizyolojik etki oluşturan hormonlardır. Kadınlarda gelişimsel etkiler, ovülasyonun kontrolünde yer alan nöroendokrin etkiler, üreme kanalının döllenme ve implantasyon için döngüsel olarak hazırlanması ve mineral, karbonhidrat, protein ve lipit metabolizması gibi birçok olayda etkileri vardır. Estrojenlerin erkeklerde de kemik, spermatogenez ve davranış üzerine olan etkiler gibi önemli etkileri bulunur.
En yaygın kullanılma alanları kadınlarda menopozal hormon tedavisi ve gebelikten korunmadır.
ESTROJENLER (ÖSTROJENLER)
17β-3-estradiolen güçlü estrojendir ve bunu estron ve estriol takip eder. Steroid yapıda estrojenler; aromataz (CYP19) tarafından katalizlenen bir tepkime ile androstenedion ya da testosterondan köken alır.
Plasenta, adrenal korteks, testislerde ve başta yağ dokusu olmak üzere karaciğer, böbrek, akciğer, cilt, beyin, çizgili kas dokusu gibi birçok yerde estrojen sentezi yapılmaktadır.
Menopoz öncesi dönemdeki kadınlarda dolaşımdaki estrojenin ana kaynağı overlerdir ve salgılanan ana ürün estradioldür. Menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda ise dolaşımdaki estrojenin ana kaynağı yağ dokusu stromasıdır; burada estron, adrenaller tarafından salgılanan dehidroepiandrosterondan sentezlenmektedir. Erkeklerde, estrojenler testisler tarafından üretilir ancak dolaşımdaki estrojenin büyük kısmının kaynağı, Cl9 steroidlerin (androstenedion ve dehidroepiandrosteron gibi) aromatizasyonu ile gerçekleştirilen gonad-dışı üretimdir.
Estrojenlerin Etkileri
Estrojenler kızlarda ergenlikteki değişikliklerden ve sekonder cinsiyet özelliklerinden büyük oranda sorumludurlar. Ergenlik başlangıcında memelerin büyümesi estrojenin direkt etkisidir.
Estrojenler, vajinanın, uterusun ve fallop tüplerinin büyüme ve gelişmesini sağlarlar ve memenin büyümesine, vücut hatlarının ve iskeletin şekillenmesine katkıda bulunurlar.
Estrojenik İlaçlar
Doğal estrojenik ilaçlar oral alındıklarında mide-bağırsak kanalından absorbe edildikten sonra karaciğerde ilk geçiş eliminasyonuna uğrarlar; biyoyararlanımları düşüktür. Bu nedenle yüksek miktarda verilmeleri durumu hariç oral kullanılmazlar.
Sentetik estrojenik ilaçlar ise oral yoldan kullanılabilirler.
PROJESTİNLER (PROJESTOJENLER)
Projesteron, menstrüel döngünün ikinci yarısında, başlıca korpus luteumdan olmak üzere overler tarafından salgılanır. LH, G-proteini ile kenetli reseptörü aracılı ile normal döngü süresince projesteron salgılanmasını uyarır.
Projesteronun başlıca 3 fizyolojik işlevi vardır:
- Ovumun döllenmesi ile ilgili olayları kolaylaştırır.
- Döllenmiş ovumun uterusta endometriyum üzerinde implantasyonunu sağlar.
- Gebeliğin sürdürülmesini sağlar.
Projestin İlaçlar
Projesteronun oral yoldan biyoyararlanımının düşük olması yeni projestinler geliştirilmesine neden olmuştur. Projestinlerin çoğu estrojenlerle kombine edilerek oral kontrasepsiyonda kullanılmaktadır. Sentetik projestinler yapılarına göre 3 gruba ayrılırlar: Testosteron türevleri, projesteron türevleri ve spironolakton analogları (Tablo-1).
DİŞİ CİNSİYET HORMONLARI İLE İLGİLİ DETAYLI BİLGİLER VE GÜNCEL MÜSTAHZAR TABLOLARI İÇİN SLAYTIMIZDAN YARARLANABİLİRSİNİZ.
DİŞİ CİNSİYET HORMONLARI SLAYTLARI
1. ESTROJENLER (ÖSTROJENLER)
2. ANTİESTROJENLER
3. PROJESTİNLER (PROJESTOJENLER)
4. ANTİPROJESTİNLER
ESTROJEN VE PROJESTİN KOMBİNASYONU İÇEREN KOMBİNE ORAL KONTRASEPTİFLER SLAYTI İÇİN TIKLAYINIZ.
