TETRASİKLİNLERİN YAN ETKİLERİ

Tetrasiklinler potein sentezini inhibe ederek etki gösteren antibiyotiklerden en az seçicilik gösteren; en geniş spektrumlu antibiyotiklerdir.

Tetrasiklinler farmakokinetik farklarından dolayı kısa etkili (Tetrasiklin, oksitetrasiklin), orta etkili (Demetilklortetrasiklin, metasiklin) ve uzun etkili (Doksisiklin, minosiklin) olmak üzere 3 gruba ayrılır.

Tetrasiklin, doksisiklin ve oksitetrasiklin Türkiye’de müstahzarı olan tetrasiklinlerdir.

YAN ETKİLERİ

Gastrointestinal Yan Etkiler

  • Mide-bağırsak kanalının tahrişine bağlı olarak bulantı, kusma, diyare ve anoreksi sık görülür.
  • Ağızda hoş olmayan bir tat oluşturabilir.
  • Bağırsak florasını değiştirebilir.
  • Süperenfeksiyona bağlı psödomembranöz kolit oluşabilir.

Dişlerde ve Kemiklerde Diskolorasyon ve Gelişme Bozukluğu

  • Yeni oluşmakta olan diş ve kemiklerdeki kalsiyum ile şelat oluşturarak toplanır; diş ve kemiklerde diskolorasyon yani kahverengimsi lekeler oluşur. Bu durum 8 yaş altı (bazı kaynaklarda 12 yaş altı) çocuklarda ve gebelerde oluşur; yetişkinler için böyle bir risk söz konusu değildir.
  • Bebeklerde ve küçük çocuklarda kemiklerde ve kalıcı dişlerde renklenmeyle beraber dişlerin mine ve dentin tabakalarında hipoplazi de yapabilir.
  • Gebelerde uzun süre tetrasiklin tedavisi sadece diş ve kemiklerde diskolorasyon oluşturmakla kalmaz, fetüste gelişim bozukluklarına ve deformitelere de yol açabilir.
  • Ergenlik çağında olanlarda kemik gelişiminde geçici inhibisyon yapabilir.
  • Tırnaklarda diskolorasyon ve onikoliz yapabilir.

Karaciğer Üzerine Toksik Etki

  • Karaciğer fonksiyonlarında bozukluk olan kişilerde karaciğerde yağlı dejenerasyon yapabilir.
  • Karaciğer hastalığı olanlarda tetrasiklin yüksek dozda ve parenteral olarak verilmemelidir.
  • Yüksek doz tetrasiklin, karaciğer hasarı olmayan kişilerde de hasar oluşumuna yol açabilir.
  • Tetrasiklin ile birlikte hepatotoksik etkili başka bir ilaç kullanımında dikkatli olunmalıdır.
  • Gebelerde karaciğeri bozabilirler.

Böbrek Üzerine Yan Etki

  • Böbrek fonksiyonları bozuk olan kişilerde yüksek dozda veya uzun süreli tetrasiklin tedavisi asidoz, azotemi, hiperfosfatemi ve ciddi elektrolit dengesizliğine yol açabilir.
  • Böbrek yetmezliğini artırabilir. (Böbrek yetmezliğinde tetrasiklin ve oksitetrasiklin kontrendikedir.) Böbrek yetmezliği durumunda doksisiklin tercih edilebilir.
  • Güçlü diüretiklerle ya da başka nefrotoksik ilaçlarla birlikte kullanım durumunda toksisite artar.

Işığa Duyarlılık

  • Güneş ve ultraviyole ışığa karşı hassasiyet oluştururlar.
  • Tetrasiklinlerin ciltte birikmesiyle oluşur ve yaz mevsiminde daha sık görülür.
  • Aşırı esmerleşme, dermatit, onikoliz ve tırnaklarda pigmentasyon görülebilir; bu yan etkiler sarışın kişilerde daha belirgindir.

Alerjik Belirtiler

  • Seyrek olarak ürtiker, non-trombositopenik purpura, anjiuoödem eksfoliyatif dermatit gibi alerjik cilt reaksiyonları yapabilir.
  • Lokal kullanımda alerjik belirtiler daha sıktır.

Beyin Psödotümörü

  • Tetrasiklin tedavisi uygulanan yenidoğan ve bebeklerde kafa-içi basıncının artmasına bağlı olarak fortanellerde şişme ve gözde papilla ödemi ile belirgin, beyin tümörünü taklit eden geri-dönüşlü bir durum ortaya çıkabilir.

İv ve İm Kullanımda Oluşabilecek Sorunlar

  • İntravenöz verilişte tromboflebite neden olabilir.
  • İntramüsküler verilişte enjeksiyon bölgesinde ağrı ve infiltrasyona sebep olabilir.

Hematolojik Bozukluklar

  • Bağırsak mikroflorasını bozduğu için buradaki K vitamini sentezi azalır ve kalsiyum ile şelat oluşturur. Böylece kan pıhtılaşmasını bozar; oral antikoagülanların etkisini artırır.

SSS Üzerine Yan Etkiler

  • Şu an kullanılmayan minosiklin iç kulak sıvısında birikir ve vestibüler bozukluk belirtileri oluşturur: Baş dönmesi, bulantı, denge problemi, ataksi ve kulak çınlaması gibi.

Çizgili Kaslar Üzerine Yan Etki

  • Çizgili kaslarda nöromüsküler aşırımı bozabilirler.
  • Myastenia gravis hastalarında daha belirgin yan etkiler oluştururlar; kaslardaki güçsüzlüğü artırabilirler.

TETRASİKLİNLER HASTA EĞİTİMİ İÇİN TIKLAYINIZ.

TETRASİKLİNLER İLE İLGİLİ DETAYLI BİLGİLER VE GÜNCEL MÜSTAHZAR TABLOLARI İÇEREN SLAYTIMIZ İÇİN TIKLAYINIZ.

“TETRASİKLİNLERİN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER” YAZISI İÇİN TIKLAYINIZ.


0 yorum

Bir yanıt yazın

Avatar placeholder

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

E-BÜLTEN

Yeni yüklenen slaytlardan ve güncel yazılardan haberdar olmak istiyorsanız e-posta adresiniz ile e-bültene kaydolabilirsiniz.